Laatst had ik weer een student aan mijn digitale tafel, in tranen en twijfelend of ze door wilde gaan met de studie. De eerste feedback op haar stageplek was keihard aangekomen. En begrijpelijk! De werkgever verstond duidelijk het vak van ‘opbouwende kritiek geven’ niet en had haar figuurlijk alle hoeken van de kamer laten zien. ‘Dom, langzaam en onbegrijpelijk dat ze dacht een HBO-studie te kunnen afronden’, dat was ongeveer de boodschap.
En die boodschap had zich in een paar dagen tijd een stevige plek in haar systeem weten te bemachtigen. “Het is ook zo”, vertelde ze me, “ik werk niet snel, ik wil eerst zeker weten of ik het echt goed doe. En dan nog durf ik het niet in te leveren, want ik hoor mijn leidinggevende ook tekeer gaan tegen anderen. Het is nooit goed. Ik moet misschien maar gewoon een baantje gaan zoeken, studeren is gewoon niet mijn ding, ik ga het nooit halen. Als ik op mijn eerste stage alles al zo slecht doe, hoe moet dat dan verder in mijn studie? Ik heb geen zin om die loser te zijn, ik kan er maar beter tijdig mee stoppen. Dan hou ik de eer aan mezelf.”
De Externe Criticus die haar leidinggevende was, was haar eigen Innerlijke Criticus geworden. Razendsnel vertaalden de harde woorden van het evaluatiegesprek tijdens de stage, zich in een overtuigend salvo van zelfkritiek. Zelfkritiek die ervoor zorgde dat deze student aan alles ging twijfelen en op het punt stond het bijltje erbij neer te gooien.
Door samen eens goed te kijken naar wat een goed evaluatiegesprek eigenlijk zou karakteriseren, hoe zij zelf feedback zou geven aan iemand anders en hoe zij van buitenaf keek naar de manier van communiceren van de leidinggevende, begon mijn student zich te realiseren dat haar leidinggevende een averechts effect bereikte met haar harde woorden.
Bij de student was een zelf beschermend mechanisme in werking gesteld, een Innerlijke Criticus, die haar met harde woorden probeerde tegen te houden nog verder te gaan. Liever niets doen, vertrekken, dan keihard falen. Goedbedoeld van die criticus, maar het brengt je niet verder, zo begon mijn student zich te realiseren.
Een goede feedback laat iemand zien waar goede punten én waar eventuele zwakke punten zitten en hoe daar aan gewerkt kan worden. Als je die woorden in je eigen brein vertaalt, komt er een heel andere kant van jezelf naar boven: een kant die vooruit wil, wil leren en het steeds opnieuw durft te proberen.
Wees je dus bewust van wat de woorden van een ander met je doen, maar vooral ook of die woorden het waard zijn om te vertalen voor jezelf. In dit geval was dat niet zo.
Samen met haar stagebegeleider is mijn student het gesprek aangegaan met de leidinggevende. Resultaat: de opleiding besloot de stageplek niet meer bij dit bedrijf aan te bieden. De leidinggevende was niet voor rede vatbaar. Mijn student heeft haar stage voortgezet bij een ander bedrijf waar zij goede en positieve begeleiding krijgt. Het vertrouwen is weer terug en zij heeft zich vol goede moed ingeschreven voor een minor in het volgende studiejaar!